Kỹ thuật thu hoạch và bảo quản lúa. Trong quá trình bảo quản, sau một thời gian nhất định hạt thóc thường bị một số hiện tượng như nấm mốc, lên men, nhiễm sâu mọt…khiến chất lượng giảm do mất hàm lượng các chất dinh dưỡng bên trong, giá trị thương phẩm cũng bởi vậy mà giảm theo khá nhiều, thậm chí rất khó bán.
Thu hoạch
Tùy theo nhóm giống và mục đích sử dụng khác nhau mà xác định thời điểm thu hoạch lúa khác nhau. Hiện nay, phần lớn lúa gạo được thu hoạch để xay xát nên nông dân cần tranh thủ thời tiết và căn cứ vào tỷ lệ hạt chín trên bông để thu hoạch lúa đạt hiệu quả cao.
- Đối với nhóm lúa nếp nên thu hoạch khi trên 87% tổng số hạt đã chín. Thu xong cần tuốt và phơi ngay.
- Đối với nhóm giống lúa chất lượng cần thu hoạch sớm hơn (bông lúa có khoảng 90% số hạt đã vàng). Thu hoạch vào lúc này sẽ bảo đảm cho tỷ lệ gạo trong cao hơn, hạt gạo ít bị gãy khi xay xát, chất lượng cơm gạo sẽ ngon hơn.
- Nhóm lúa thường: Cần thu hoạch muộn hơn khi lúa đã chín hoàn toàn (khoảng 95% số bông và số hạt đã vàng).
Phơi thóc
Ngay sau khi thu hoạch về cần được phơi khô ngay nên phải thu hoạch vào ngày nắng ráo, khô hanh. Dù phơi hay sấy thì thóc cũng phải được làm khô từ từ. Nếu làm khô đột ngột thì hạt gạo sẽ bị gãy nhiều khi xay xát, chất lượng gạo sau này cũng sẽ bị giảm.
Để gạo giữ được phẩm chất thơm ngon, hạt gạo trong và ít bị gãy cần phơi thóc qua 3 giai đoạn:
- Làm se vỏ: Lớp thóc cần được phơi dày từ 10-12 cm và thường xuyên được đảo đều.
- Làm khô thóc: Nên phơi thóc mỏng hơn và đảo thường xuyên cho thóc khô từ từ.
- Phơi đạt độ khô bảo quản: Thóc cần được làm sạch, phơi lại cho thật khô bảo đảm độ ẩm đạt 13% (bóc gạo cắn thấy kêu đanh là được).
Phơi, sấy
Lúa mới thu hoạch có độ ẩm cao nên nếu không phơi, sấy kịp thời có thể nẩy mầm, lên men, nấm bệnh dễ phát triển làm hỏng hạt. Thông thường độ ẩm của lúa khi vừa thu hoạch từ 20- 25% nên sau khi thu hoạch cần phơi, sấy xuống độ ẩm 15% trong vòng 24h để đảm bảo chất lượng gạo.
Để bảo quản lúa từ 2- 3 tháng phải đảm bảo độ ẩm của lúa khi cất giữ là 14 – 15%, nếu bảo quản từ 3 tháng trở lên thì thì độ ẩm tốt nhất là ≤ 13%.
Quá trình làm khô hạt thóc bằng phương pháp sấy vừa đảm bảo độ đồng đều độ ẩm của hạt, vừa đảm bảo được chất lượng gạo do kiểm soát được nhiệt độ trong quá trình sấy.
Tuy nhiên, do điều kiện đầu tư máy sấy chi phí cao nên phần lớn các hộ nông dân chủ yếu làm khô hạt lúa bằng cách phơi tự nhiên trên mặt sân, mặt đường nên tỷ lệ thất thoát khi phơi cũng khá cao, không đảm bảo được chất lượng hạt gạo.
Do vậy, nên lót các tấm bạt trên mặt sân nhằm hạn chế tối đa tình trạng rơi vãi, đồng thời nếu gặp thời tiết bất lợi như mưa dông thì sẽ thu gom nhanh hơn. Không nên phơi lúa trên các trục đường nhựa để tránh ảnh hưởng đến giao thông, cũng như làm ảnh hưởng đến chất lượng lúa gạo.
Làm sạch
Sau khi phơi sấy về độ ẩm an toàn thì thóc cần được làm sạch để thuận lợi trong quá trình bảo quản. Cần loại bỏ các tạp chất như hạt lép, sạn, kim loại, rơm, mùn... Bà con có thể sử dụng các biện pháp sàng, lọc hay quạt gió để loại bỏ tạp chất.
Việc loại bỏ tạp chất chính là để loại bỏ những vật thể trung gian gây ra nấm mốc, sâu mọt có thể phát sinh trong quá trình bảo quản.
Bảo quản thóc
Đối với quy mô hộ gia đình thì việc bảo quản đơn giản: Lúa sau khi được phơi khô đến độ ẩm an toàn, bà con nên bảo quản trong các dụng cụ thích hợp chuyên dụng kín, cất giữ ở nơi cao ráo, tránh bị ẩm ướt, hạn chế tình trạng hút ẩm ngược từ không khí vào hạt cũng như hạn chế sự xâm nhập của các loại côn trùng, mối mọt và chuột cắn phá sẽ làm giảm thời gian bảo quản và ảnh hưởng đến chất lượng xay xát như tỷ lệ gạo gẫy cao, màu sắc và hương vị bị ảnh hưởng.
Để thu những đống thóc nhanh gọn, bà con dùng máy hút thóc 3A của Tuấn Tú 3A chế tạo và phân phối.
===========================
Đăng nhận xét